Mirastan Feragat
Mirastan feragat sözleşmesi, miras bırakanla mirasçı arasında yapılan ve mirasçının mirasçılık sıfatından vazgeçmesine ilişkin bulunan iki taraflı bir sözleşmedir.Bu sözleşme ile mirasçı,miras hakkından kısmen ya da tamamen ivazlı ya da ivazsız olarak vazgeçer.Sözleşme ile mirasçı mahfuz hissesinden ve miras hakkından vazgeçmektedir.İşlem sağlar arası bir muameledir.
MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ:
Mirastan feragat sözleşmesi, miras sözleşmesinin bir çeşidi olduğundan ,resmi vasiyetname biçiminde yapılması zorunludur.Bu şekil bir geçerlilik şartıdır. Sözleşmenin tarafları arzularını resmi memura aynı zamanda bildirirler ve düzenlenen sözleşmeyi memurun ve iki tanığın huzurunda imzalarlar.(TMK.m.545)
HÜKÜMLERİ:
Mirastan feragat sözleşmesinin hükümleri özellikle feragat eden mirasçı bakımından önemlidir. Çünkü, feragat sözleşmesi yapmakla feragat eden kimse, mirasçılık sıfatını kaybeder.Bundan dolayı bu kişi tereke üzerinde hiçbir hak talep edemeyecektir.Bununla birlikte feragat, feragat edenin sadece feragat sözleşmesi yaptığı miras bırakan ile mirasçılığını ortadan kaldırır.Mirasçının mirastan feragati,miras bırakanın ölüm anındaki terekesi ile sınırlıdır.Miras bırakanın ölümünden sonra miras yoluyla miras bırakana gelecek olan mirası kapsamaz,feragat edenin mirasçılığını engellemez.Diğer deyişle mirastan feragat,feragat edenin bu miras bırakana halefiyet yoluyla mirasçılığını engellemez.
Feragat belirli mirasçılar lehine olabileceği gibi, bir mirasçı belirlemeksizin diğer mirasçılar lehine de yapılmış olabilir.Feragat mirasçı olmayan üçüncü bir şahıs lehine de yapılabilir.
FERAGAT EDENİN TEREKE BORÇLARINDAN SORUMLULUĞU:
Feragat sözleşmesi bir karşılık alarak (ivazlı) yapılmış olsa dahi feragat eden kimse,tereke borçlarından esas itibariyle sorumlu tutulamaz.Fakat TMK.m.530.maddesinde,tereke alacaklılarını korumak amacıyla bazı şartlar altında bir karşılık alarak (ivazlı) feragat edeni ve mirasçılarını tereke alacaklarından sorumlu tutmuştur.Kanunda öngörülen bu sorumluluk ancak;
-Tereke , borçlarını karşılayamıyorsa
-Mirasçıların ret veya acizleri sebebiyle tereke borçlarını ödememeleri halinde söz konusu olur.
Bununla birlikte, feragat eden ve mirasçıları, miras bırakanın ölümünden önceki son beş yıl içinde miras bırakandan almış oldukları karşılıktan mirasın açılma zamanında halen elinde bulunan miktar tutarında alacaklılara karşı sorumludur.(TMK.m.530) Bir karşılık alarak mirastan feragat eden mirasçının,beş yıldan önce almış olduğu karşılıklardan dolayı geri verme gibi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.
MİRASTAN FERAGATİN ALTSOYA ETKİSİ:
a) Bir karşılık alınarak yapılan feragatte;
Mirastan ivazlı feragatte,mirastan feragat edenin altsoyu kural olarak terekeden herhangi bir hak talep edemez.Ancak miras bırakan ile mirasçı feragat sözleşmesi sırasında feragat edenin altsoyunun bundan etkilenmemesini kararlaştırabilirler.
b)Bir karşılık alınmaksızın feragatte;
Mirastan feragatin karşılık alınmaksızın yapılmış olması halinde ise kural olarak feragat edenin altsoyu bu sözleşmeden etkilenmez.Feragat edenin altsoyu feragat edenin yerine geçecek ve onun miras hakkını iktisap edecektir.Ancak miras bırakan ve mirastan feragat eden yine feragat sözleşmesinde veya sonradan yapacakları usulüne uygun yine ölüme bağlı ek bir sözleşme ile ivazsız feragatin altsoyu da kapsayacağını ,altsoyun da mirasçı olamayacağını kararlaştırabiliriler.
HÜKÜMDEN DÜŞMESİ:
Mirastan feragat, sözleşmede açıkça gösterilen bir kişi ya da birkaç kişi yararına yapılabilir.Bu durumda feragat edenin miras payı bu kişilere ait olur. Kendileri için feragat edilenler mirasçılıktan çıkarma(TMK m.510).mirastan yoksunluk(TMK m.578),mirası ret (TMK m.605) ve miras bırakandan önce ölme (TMK m.548) gibi nedenlerden biri ile mirasçı olamazlarsa, mirastan feragat hükümsüz kalır ve feragat eden mirasçıya miras payı dönerek kendisi yeniden mirasa sahip olur.
Mirastan feragat sözleşmesi belli bir kişi lehine yapılmış olup bu kişinin herhangi bir sebeple mirasçı olamaması halinde feragat geçersiz olur.
Mirastan feragat sözleşmesinden yararlanan kişiler birden fazla gösterilmişse,bunlardan sadece biri mirasçılık sıfatını kaybederse bunun miras payının ne olacağını anlamak için mirastan feragat sözleşmesine bakmak gerekir.Sözleşmede bilgi varsa ona göre hareket edilir.Eğer sözleşmede hüküm yoksa bu kişinin payı feragatten yararlanan diğerlerine geçer.
Mirastan feragat sözleşmesi belli bir kişi lehine yapılmayıp açıkça bir isim gösterilmediğinde feragat en yakın ortak kökün altsoyu lehine yapılmış sayılır.Örneğin kimin lehine yapıldığı bildirilmeden annesinin mirasından feragat eden mirasçının payı,en yakın ortak kökün altsoyuna yani feragat edenin kardeşlerine veya kardeş çocuklarına geçer.Mirastan feragat edene en yakın ortak kökün alt soyunda başka mirasçı yoksa ya da bu kişilerin herhangi bir nedenle (mirasçılıktan çıkarma,mirastan yoksunluk,mirası ret veya miras bırakandan önce ölme gibi) mirasçı olamaması durumunda feragat yine hükümden düşer ve feragat edenin hissesi feragat edene döner.