Vakıf ve Dernekleri Yakından İlgilendiren Kanun Teklifi
2020-12-26

Vakıf ve Dernekleri Yakından İlgilendiren Kanun Teklifi

Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanın Önlenmesine İlişkin Kanun Teklifi ile Dernek ve Vakıflara ne yapılmak isteniyor

16.12.2020 Tarihli kanun teklifi ile dernek ve vakıflar hakkında birçok düzenleme ön görülmüştür. Kanun teklifinin meclisten geçerek yasalaşması halinde sivil toplum kuruluşları olan dernek ve vakıflara sıkı denetimler gelmekte, kayyum atama ve fesih gibi ağır yaptırımlar düzenlenmektedir. 

16.12.2020 Tarihli kanun teklifinin gerekçesi olarak Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun, Birleşmiş Milletler VII bölümü çerçevesinde aldığı kararlar doğrultusunda kitle imha silahlarının yayılmasının ve terör örgütlerinin finasmanın önlenmesi gösterilmiştir.

2860 Sayılı Yardım Toplama Kanununda aşağıdaki değişiklikler yapılacaktır;

1 - 2860 Sayılı Yardım Toplama Kanunuun 6'ncı maddesinde "internet ortamında izinsiz yardım toplanması halinde valilik veya içişleri bakanlığının talebi üzerine hakim kararıyla erişim engeli getirilmesi" ilişkin düzenleme yapılması

2 - 2860 Sayılı Yardım Toplama Kanunuun 9'ncı maddesinde "yurt dışına yapılacak yardımlara ilişkin yönetmelik hazırlanması"

3 - 2860 Sayılı Yardım Toplama Kanunuun 16'ncı maddesinde "denetimlerin derinleştirilmesi bu kapsamda denetim yapan kişilerin kamu kurum ve kuruluşlarından, bankalardan ve tüzel kişilerden her türlü bilgi ve belgeyi alabilmesi"

4 - 2860 Sayılı Yardım Toplama Kanunuun 29'ncı maddesinde "izinsiz yardım toplanması, usule aykırı yurt dışına yardım toplanması, bu husularda yer sağlanması ve imkan sağlayanlar hakkında uygulanacak idari para cezalarının arttırılması"

Yardım Toplama Kanunda yapılacak olan 4 maddelik değişiklik ile dernek ve vakıfların yardım toplamaları sıkı ve ağır şartlara bağlanmış, bu şartların ihlali halinde çok ağır idari para cezaları düzenlenmiş ayrıca denetimlerde denetçilere geniş çaplı yetkiler verilmiştir. 

Denetim yapan görevlilere verilen kamu kurumlarından, bankalardan ve tüzel kişilerden her türlü bilgi ve belgeyi alabilme yetkisi bir nevi denetime tabi tutulan dernek ve vakıflara yardım yapan kişilerin fişlenmesi anlamını taşımaktadır. Gelir ve giderleri kalem kalem belli olan ve her harcması nizami bir şekilde yapılan bir yardım kuruluşunun denetiminde denetçiler keyfi olarak yapılan yardımların kimlerden gelidğine ilişkin bilgi ve belgeleri talep edebileceklerdir. Bu husus Kişisel Verilerin Korunması Kanunu aykırılık teşkil ettiği gibi bir nevi özel hayatında ihlalidir. Zira devlet otoritesinin kişilerin yardımlarını sorgulaması anlamına gelen bu uygulamanın kötü amaçlarla kullanılma konusunda ucu açıktır. Kanun teklifinin yasalaşması halinde ülke birlik ve beraberliğine düşman kişilerin eline geçen bu denetim raporları ile din, mezhep, parti ve siyasi görüş gibi birçok alanda vatandaşımız bilgisi korumasız kalacak, insanlarımız fişlenme tehlikesi ile karşı karşıya kalacaklardır.

5253 Sayılı Dernekler Kanunda aşağıdaki değişiklikler yapılacaktır;

1 - 5253 Sayılı Dernekler Kanunuun 1'ncı maddesinde "Merkezi yurt dışında olan vakıflarda yabancı derneklerin tabi olduğu hükümlere tabi olması"
 
2 - 5253 Sayılı Dernekler Kanunuun 19)ncı maddesinde "Denetimlerin risk değerlendirilmesine göre her yıl veya 3 yılda bir kamu personeli tarafından yapılması, ihtiyaç halinde bilirkişi görevlendirilmesi, denetçilere bilgi ve belge talep edebilme yetkisi verilmesi"
 
2 - 5253 Sayılı Dernekler Kanunuun 21'ncı maddesinde "Yurt dışına yapılacak yarıdmlara ilişkin yeni düzenlemeler yapılması"
 
3 - 5253 Sayılı Dernekler Kanunuun 30A maddesinde "Dernek genel kurulu haricindeki organlarda görevli olanlarla, dernek adına işlem yapanlar hakkında yapılan soruşturmalarda ilgili kişiler ve organlar hakkında içişleri bakanlığın  kararı ile görevden uzaklaştırma, uzaklaştırılan kişi ve organlara atama yapma ve bu hususlar yeterli görülmez ise mahkeme kararı ile derhal derneği faaliyetten alıkoyma yetkisi"
 
4 - 5253 Sayılı Dernekler Kanunuun 32'ncı maddesinde "Dernekler hakkındaki yaptırımların daha da arttırılması"
 
5 - 5253 Sayılı Dernekler Kanunuun 36'ncı maddesinde "Yurtdışında bulunan tüm sivil toplum kuruluşlarının Türkiyedeki faaliyetlerinin bu kanun kapsamına alınması"
 
6 - 5253 Sayılı Dernekler Kanunuun 1'ncı maddesinde "Merkezi yurt dışında olan vakıflarda yabancı derneklerin tabi olduğu hükümlere tabi olması"
 
Dernekler Kanunun yapılması planlanan yukarıdaki düzenlemeler ile sivil toplum kuruluşu olan derneklere doğrudan devlet denetimi getirilmiştir. Bu kapsamda derneklerin risk değerlendirmesi yapılacak ve bu değerlendirmeye göre en fazla 3 yıl olmak şartıyla bir kamu görevlisi tarafından denetlenmesi sağlanacaktır. 
 
Dernekler kanunu eklenmek istenen 30A maddesi ile dernek organlarına doğrudan içişleri bakanlığının müdahalesi ön görülmüştür. İçişleri bakanlığı doğrduan derneğin bir organını faaliyetten elkoyabildiği gibi yerine kayyum atayabilmektedir. Ayırca bu tedbirleri yeterli görmediği takdirde mahkeme kararı ile derneği tamamen faaliyetten elkoyulmasına karar verilmesini isteyebilmektedir. 
 
Öngörülen düzenlemeler idarenin doğrudan sivil toplum kuruluşlarına etkin bir yargılama olmadan müdahalesinin önünü açmaktadır. Daha önceden yargılama yapılmakta ve yargılama sonucu dernekler hakkında bir karar verilmekte iken artık Sulh Ceza Hakimlerinin doğrudan bir kararı ile işlem yapılmasının önü açılmaktadır.

5271 Sayılı Ceza Muhakemeleri Kanunda aşağıdaki değişiklikler yapılacaktır;

5271 Sayılı Ceza Muhakemeleri Kanunun 123 'maddesine el konulan malların değerinin tespiiti hususunda düzenlemeler yapılmıtşır. 

5326 Sayılı Kabahatlar Kanunda aşağıdaki değişiklikler yapılacaktır;

1 - 5326 Sayılı Kabahatlar Kanunuun 43A maddesinde "Soruşturma ve kovuşturma beklenmeksizin idari para cezası verilmesi"
 

Av. Veyis AYDIN - 0 537 540 21 55

Sayfamızı Paylaşın